Μια συνοπτική καταγραφή, του ιστορικού μεταβίβασης του χώρου του σημερινού ΚΥΤ από το κράτος στην τότε ΔΕΗ, της κατασκευής των αρχικών εγκαταστάσεων, των αρχικών αντιδράσεων των κατοίκων και χρονολογική παρουσίαση των γεγονότων της εποχής, των προσφυγών και των δικαστικών αποφάσεων.
Το 1963 και το 1977 απαλλοτριώθηκαν στον Υμηττό 138 στρέμματα και διατέθηκαν στην ΔΕΗ, που το 1969 δημιούργησε και το 1974 επέκτεινε, μια εγκατάσταση απλής ηλεκτρικής ζεύξης 150 KV.
Το 1978, με το Π.Δ. 544 /1978 καθορίστηκαν τα όρια και οι ζώνες προστασίας του Υμηττού καθώς και οι επιτρεπόμενες χρήσεις και τα 138 αυτά στέμματα περιλήφθηκαν στην Β΄ζώνη προστασίας του Υμηττού.
Το 1997 στο άρθρο 24 Ν. 2516 (περί ίδρυσης και λειτουργίας βιομηχανικών και βιοτεχνικών εγκαταστάσεων κλπ) για τη χωροθέτηση του έργου προβλέπεται ότι: «..επιτρέπεται η κατασκευή Κέντρου Υπερυψηλής Τάσης Αργυρούπολης (ΚΥΤ) της ΔΕΗ», (κατά παράβαση του προαναφερθέντος Π.Δ του 1978).
Το έργο κατασκευής του ΚΥΤ Αργυρούπολης αφορούσε στην αναβάθμιση του προϋπάρχοντος υποσταθμού απλής ηλεκτρικής ζεύξης 150 KV σε Κέντρο Υπερυψηλής Τάσης 400/150 KV και σε υποσταθμό 150/20 KV, με συμπλήρωση, ενίσχυση και βελτίωση των υπαρχουσών εγκαταστάσεων.
Ακολουθεί η γνωμοδότηση 67/1998 του Ε’ τμήματος του ΣτΕ, σύμφωνα με την οποία θεωρείται ότι «η κατασκευή ΚΥΤ της ΔΕΗ εντός της Β΄ Ζώνης προστασίας του Υμηττού και η διέλευσις γραμμών μεταφοράς υψηλής τάσεως» αποτελεί «χρήσιν ασυμβίβαστον προς την προστασίαν και την αποκατάστασιν της οικολογικής ισορροπίας του Υμηττού». Στην ίδια γνωμοδότηση, αναφέρεται σαφώς ότι το άρθρο 24 του Ν. 2516/1997, με το οποίο χωροθετείται το Κ.Υ.Τ. Αργυρούπολης, είναι ανίσχυρο γιατί παραβιάζει «το περί προστασίας του περιβάλλοντος άρθρο 24 του Συντάγματος».
Παρά την αρνητική γνωμοδότηση του ΣτΕ με την ΚΥΑ 115950/1998 εγκρίνονται οι Περιβαλλοντικοί όροι για την κατασκευή του έργου.
Η ΚΥΑ αυτή ακυρώθηκε με την απόφαση 2275/2000 του ΣτΕ, με την αιτιολογία ότι η έγκριση αυτών θα έπρεπε να είχε γίνει με απόφαση της Εκτελεστικής Επιτροπής του Οργανισμού Αθήνας.
Με το Ν. 2947/2001 περί «Ολυμπιακών έργων υποδομής και άλλες διατάξεις», χωροθετήθηκαν έργα ηλεκτροδότησης της Αττικής, μεταξύ των οποίων και το ΚΥΤ Αργυρούπολης-Ηλιούπολης, 400 (αρχικά) και 400/150 (στην συνέχεια) KV καθώς και η εναέρια γραμμή 400 ΚV Λαυρίου – Αργυρούπολης. Ο ίδιος νόμος ορίζει ότι η έγκριση των εριβαλλοντικών ορών του έργου γίνεται με ΚΥΑ ύστερα από αίτηση της ΔΕΗ, ενώ απαιτείται η έκδοση οικοδομικής άδειας.
Το 2002 την άνοιξη ξεκινούν από την ΔΕΗ εργασίες κατασκευής του ΚΥΤ 400/150 ΚV, οι οποίες διακόπτονται από τις κινητοποιήσεις των κατοίκων της περιοχής.
Στη συνέχεια:
- Εκδίδεται νέα ΚΥΑ έγκρισης περιβαλλοντικών όρων του ΚΥΤ (88547/26.11.2002). Η ισχύς της απόφασης θα έληγε στις 31.12.2012, αν δεν είχε μεσολαβήσει η ακύρωσή της από το ΣτΕ.
- Εκδίδεται η ΚΥΑ 130575/28.1.2003, με την οποία εγκρίθηκαν οι περιβαλλοντικοί όροι του έργου της κατασκευής της Γραμμής Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας 400/150 KV από το Λαύριο στην Αργυρούπολη.
- Εγκρίνονται, με την υπουργική απόφαση 8800/27.2.2003 (ΦΕΚ Δ΄ 234/13.3.2003), νέοι «όροι και περιορισμοί δόμησης» για την ανέγερση του ΚΥΤ.
Το 2003 ( 27/3), ύστερα από τις κινητοποιήσεις των κατοίκων, με την απόφαση της 46ης συνεδρίασης της Διυπουργικής Επιτροπής Συντονισμού Ολυμπιακής προετοιμασίας, αποφασίστηκε: - η ματαίωση της κατασκευής του ΚΥΤ 400/150 ΚV
- η κατασκευή, εντός του προβλεπόμενου αρχικού χώρου, της εγκατάστασης του συστήματος των 150 ΚV και
- η λειτουργία της γραμμής από το Λαύριο στα 150 ΚV, η οποία διέρχεται από την Α’ Ζώνη προστασίας του Υμηττού και από περιοχή που είναι ενταγμένη στο Δίκτυο NATURA 2000.
Αφού ματαιώθηκε η κατασκευή του ΚΥΤ 400/150 ΚV και μετά από επέμβαση των ΜΑΤ κατασκευάζονται: - τμήμα της πλευράς των 150 ΚV του ΚΥΤ (η εγκατάσταση εξακολουθεί να χαρακτηρίζεται σαν θέση ζεύξης 150 KV, που συνδυάζεται με μετασχηματισμό στα 20 KV, μέσω δύο μετασχηματιστών 150/20 KV)
- η εναέρια γραμμή 150 ΚV Λαυρίου – Αργυρούπολης και
- η εναέρια γραμμή μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας 400 ΚV, από το ΚΥΤ Παλλήνης στο ΚΥΤ Αργυρούπολης, μέσα από την Α’ Ζώνη προστασίας του Υμηττού, σε περιοχή ενταγμένη στο Δίκτυο NATURA 2000, αναβαθμίζοντας την υφιστάμενη γραμμή των 150 ΚV (η γραμμή εξακολουθεί να λειτουργεί μέχρι σήμερα υπό τάση 150 KV).
Προσφυγές στο ΣτΕ και δικαίωση των κατοίκων
Την περίοδο 2002-2003 ασκήθηκαν προσφυγές στο ΣτΕ από πολίτες και το Δήμο Αργυρούπολης, κατά πολλών αποφάσεων, από αυτές που προαναφέρθηκαν.
Το Συμβούλιο της Επικρατείας, αν και μετά την ολοκλήρωση από τη ΔΕΗ των παράνομων εγκαταστάσεων του ΚΥΤ 150/20 KV και τη διεξαγωγή των Ολυμπιακών Αγώνων, δικαιώνει τους αγώνες των κατοίκων της περιοχής:
– Με την απόφαση 1672/2005 ακυρώθηκε η ΚΥΑ 88547/26.11.2002 με την οποία είχαν εγκριθεί οι Περιβαλλοντικοί όροι για το έργο επέκτασης του ΚΥΤ.
– Με την απόφαση 1678/2005 ακυρώθηκε η απόφαση 8800/27.2.2002 του ΥΠΕΧΩΔΕ, με την οποία καθορίστηκαν όροι και περιορισμοί δόμησης για το προαναφερόμενο ΚΥΤ.
– Με την απόφαση 1676/2005, ακυρώθηκε η ΚΥΑ 130575/28.1.2003 με την οποία εγκρίθηκαν οι περιβαλλοντικοί όροι για το έργο της κατασκευής της Γραμμής Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας 400/150 KV από το Λαύριο στην Αργυρούπολη.
Οι λόγοι για τους οποίους το ΣτΕ ακύρωσε τις προαναφερόμενες υπουργικές αποφάσεις, συνοψίζονται στο ότι “το ΚΥΤ επετράπη να κατασκευαστεί εντός της Β’ Ζώνης Προστασίας του Υμηττού, με συνέπεια την κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου 24 του Συντάγματος υποβάθμιση του περιβάλλοντος και την επιδείνωση της κατάστασης αυτού” και ότι “η εγκατάσταση του ΚΥΤ εντός της Β’ Ζώνης του Υμηττού κρίθηκε ως ασυμβίβαστη με την προστασία της οικολογικής ισορροπίας του βουνού”.
Οι αποφάσεις παρέμειναν μέχρι σήμερα ανεκτέλεστες, παρά τις συγκεκριμένες ενέργειες, που έκαναν Δήμοι και τοπικοί φορείς.
Στις 31.5.2012, με απόφαση της, η επιτροπή συμμόρφωσης του ΣτΕ δικαίωσε τους πολίτες που προσέφυγαν σε αυτή ζητώντας τη συμμόρφωση της Διοίκησης για τις αποφάσεις 1672 και 1675/2005, υποχρεώνοντας, παράλληλα, το ΥΠΕΚΑ να καταβάλλει στους αιτούντες το ποσό των 15.000 €.
Επιπλέον, σε αγωγή που καταθέσαν κάτοικοι για απαξίωση της περιουσίας τους από τα έργα στο ΚΥΤ, εκδόθηκε τελεσίδικη απόφαση του Εφετείου, που αναγνωρίζει την ηθική βλάβη που υφίστανται οι κάτοικοι και τους επιδικάζει αποζημιώσεις.
Σχέδια του ΑΔΜΗΕ
Στη συνέχεια και μέχρι σήμερα, όχι μόνο δεν εφαρμόστηκαν οι αποφάσεις του ΣτΕ, βάσει των οποίων θα πρέπει να κατεδαφιστούν οι υφιστάμενες εγκαταστάσεις του ΚΥΤ λόγω της ακύρωσης της ΕΠΟ και της συνακόλουθης κατάπτωσης της πολεοδομικής άδειας, αλλά η διοίκηση του ΑΔΜΗΕ – Ανεξάρτητος Διαχειριστής Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας – (θυγατρική της ΔΕΗ), προωθεί την επέκταση του παράνομου ΚΥΤ.
Η επέκταση αυτή προωθήθηκε με βάση ρύθμιση του ΠΔ 187Δ/16-6-2011 με την οποία επιτρέπεται η εκτέλεση έργων ενέργειας στη Β΄ ζώνη προστασίας του Υμηττού κατά της οποίας κατατέθηκε αίτηση ακύρωσης στο ΣτΕ.
Το Μάιο του 2013 οι Δήμαρχοι Ελληνικού-Αργυρούπολης και Ηλιούπολης, συναντήθηκαν με τη διοίκηση του ΑΔΜΗΕ και ζήτησαν την εφαρμογή των αποφάσεων του ΣτΕ και την απομάκρυνση των αυθαίρετων εγκαταστάσεων του ΚΥΤ.
Το Νοέμβριο του 2013 σε νέα συνάντηση ο ΑΔΜΗΕ επιβεβαίωσε ότι προχωράει η διαδικασία έγκρισης περιβαλλοντικών όρων για την κατασκευή Κέντρου Υπερυψηλής Τάσης 400/150 KV και υποσταθμού 150/20 KV.
Οι κάτοικοι ωστόσο σταθερά απαιτούσαν:
- Να εφαρμοστούν οι αποφάσεις του ΣτΕ
- Να σταματήσει η νέα προσπάθεια έγκρισης περιβαλλοντικών όρων και παράκαμψης των απορριπτικών αποφάσεων του ΣτΕ για τον αρχικό σχεδιασμό του ΚΥΤ μέσα στη Β΄ ζώνη
προστασίας του Υμηττού που επιπλέον είναι ενταγμένος στο ευρωπαϊκό δίκτυο προστατευόμενων οικοσυστημάτων (ΝΑΤURA 2000) και στην ευρωπαϊκή οδηγία 79/409 και - Να τροποποιηθεί το ΠΔ «Καθορισμός μέτρων προστασίας της περιοχής του όρους Υμηττού και των Μητροπολιτικών Πάρκων Γουδή-Ιλισσίων» (ΦΕΚ187Δ/16-6-2011), καταργώντας τη
δυνατότητα εκτέλεσης έργων ενέργειας στη Β΄ζώνη προστασίας του Υμηττού, όπως προβλέπει η παρ.5 του Αρ.8.
(Συνεχίζεται)