“Γιατί δεν γράφεις κάτι για την Ηλιούπολη, όπως την έζησες τότε, στις πρώτες δεκαετίες της εξέλιξής της;”, μου είπε μια φίλη ένα κυριακάτικο πρωινό.
“Γιατί όχι;” σκέφθηκα!
Θα γράψω για την Ηλιούπολη, εκείνη την πόλη των παιδικών και εφηβικών μου χρόνων που με στοιχειώνει νοσταλγικά ακόμη και σήμερα!
Πόσοι άραγε από τους σημερινούς της κατοίκους, γνωρίζουν την Ηλιούπολη έτσι όπως την θυμάμαι εγώ, τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του 1960, που αναπτυσσόταν ραγδαία, για να εξελιχθεί αργότερα στην σημερινή μορφή της; Εκείνη η όμορφη γωνιά της Ανατολικής Αττικής, στις παρυφές του Υμηττού σε απόσταση αναπνοής από τη θάλασσα τη Γλυφάδα και τη Βούλα με τα χαμηλά σπίτια, τους ωραίους κήπους ,τους φαρδιούς δρόμους και τις τόσες πλατείες της, έγινε δήμος το 1963, όταν οικοπεδοποιήθηκαν τα αγροτεμάχια της οικογένειας Νάστου.
Τα πρώτα χρόνια του 1960 όταν έφθασαν εκεί και οι γονείς μου, η περιοχή ήταν ακόμη ένα χωριό. Δρόμοι χωμάτινοι και κακοτράχαλοι που γίνονταν αδιάβατοι με τις πρώτες βροχές. Ένα τεράστιο ποτάμι κατέβαζε από το βουνό κομμάτια κλαδιά, ξύλα, λάσπες και πέτρες. Χωρίς άσφαλτο και λούκια για την βροχή εφευρίσκαμε μύριους τρόπους για να περάσουμε απέναντι βρεγμένοι φυσικά ως το κόκκαλο χρησιμοποιώντας πότε την ομπρέλα, πότε τις πέτρες του δρόμου που τις βλέπαμε σαν σανίδες σωτηρίας.
Κάποια μεσημέρια ακούγαμε τα κουδούνια από τα πρόβατα που κατέβαζε κάποιος τσοπάνος από τον Υμηττό και τα περνούσε από το κοντινό ρέμα με τις διακλαδώσεις του και σήμερα έχει πια μπαζωθεί (το ρέμα βρισκόταν στην Ερατοσθένους και Λεωνιδίου).
Το σπίτι μου κοντά στην Αγία Παρασκευή στην Κάτω Ηλιούπολη, γωνιακό με κήπο και ζαντινιέρα περιστοιχιζόταν από ελιές που τις φύτεψε ο πατέρας μου και γειτόνευε με τον μοναδικό ανεμόμυλο-σήμα κατατεθέν της περιοχής μας.
Ανεβαίνοντας την Αθηνοδώρου όπου βρισκόταν το σπίτι μου, έφθανες στην κεντρική λεωφόρο Κυπρίων Ηρώων όπου περνούσε το λεωφορείο της γραμμής που συνέδεε την περιοχή μας με το κέντρο της Αθήνας τότε το Σύνταγμα.
Ανηφορίζοντας την Σοφοκλή Βενιζέλου που είχε ελάχιστα τότε καταστήματα έφθανες στην Κεντρική Πλατεία Ηλιούπολης.
Η κεντρική πλατεία!
Ακόμη διατηρεί την ομορφιά της. Ανηφορική, στρογγυλή περιτριγυρισμένη από λεύκες και παρτέρια με το μεγάλο της σιντριβάνι στη μέση που τα βράδια ο Δήμος το φωταγωγούσε ήταν το σημείο συγκέντρωσης της νεολαίας, των παιδιών και των ηλικιωμένων. Πόσα συνθήματα και ονόματα δεν χαράχτηκαν στα παγκάκια της αλησμόνητης πλατείας.
Εκεί στα τραπεζάκια που έβγαζε το μυθικό ζαχαροπλαστείο “Τουλίπα” περνούσαμε τα Σαββατόβραδά μας, τις Κυριακές και τις σχόλες μας. Εκείνο φιλοξένησε και τις πρώτες μας κοπάνες, εκείνο και τα κεράσματα για τις γιορτές και τις σχολικές επιτυχίες μας. Άλλο θρυλικό ζαχαροπλαστείο θυμάμαι ήταν η “Μιράντα” που συναγωνιζόταν επάξια την “Τουλίπα” στην αφαίμαξη του ταπεινού τότε χαρτζιλικιού μας.
Έπειτα στο Λύκειο ήρθε και η σειρά της “Canberra” στη Πλατεία Ηρώων στη σημερινή Λεωφόρο Ειρήνης που μας μύησε στα μυστικά της καλής πίτσας.
Για την διασκέδασή μας όμως φρόντιζαν και οι θερινοί κινηματογράφοι:
Το “Σινέ-Ηλιούπολη“, η “Νόρμα“, η “Αστέρω“, τα “Κανάρια“.
Πόσες Ελληνικές ταινίες είδαμε εκεί, τα καλοκαίρια.
Τα σχολεία όπου διδάχθηκα τα πρώτα γράμματα, τα θυμάμαι έντονα.
Στην Άνω Ηλιούπολη δίπλα σχεδόν στο Άλσος της Ηλιούπολης βρίσκονταν τα Εκπαιδευτήρια Μαρκουλάκη ή όπως τα λέγαμε “του παπά” γιατί ανήκαν σε ιερέα που ασχολήθηκε ενεργά με την εκπαίδευση και ήταν από τα πρώτα ιδιωτικά σχολεία της περιοχής.
Θυμάμαι τις σχολικές επιδείξεις στην μεγάλη αυλή του, τους κοντινούς περιπάτους που πηγαίναμε στο διπλανό Αλσος που τότε ήταν γεμάτο από πεύκα και χαμομήλια και αγναντεύαμε πέρα μακριά την άκτιστη ακόμη Ηλιούπολη.
Ή ακόμη τις όμορφες εκδρομές για αθλοπαιδιές στην παιδική χαρά του Αγίου Κοσμά που μας πήγαινε το σχολικό.
Στην Κάτω Ηλιούπολη στην οδό Βλαχάβα και Αργοναυτών βρισκόταν το Ιδιωτικό Σχολείο της αείμνηστης Μαρίας Ανδρακάκου-δασκάλας μου στις τελευταίες τάξεις του δημοτικού που έφυγε από την ζωή το 2007.
Ήταν εκείνη που με τις άοκνες προσπάθειές της και την βέργα της που κρατούσε πάντα στο χέρι για να ισιώνει τους ανυπάκουους, μας έμαθε σεβασμό στον δάσκαλο, επιμονή και αγάπη για το σχολείο.
Μανιάτισσα η ίδια αναβίωνε στις ξακουστές της παρελάσεις και επιδείξεις τις φορεσιές του τόπου της (μανιάτικη βράκα και γκέτες) και ξεσήκωνε τα χειροκροτήματα της τοπικής κοινωνίας παίρνοντας συγχαρητήρια για έξοχο βηματισμό και την εμφάνιση των μαθητών της.
Έπειτα ήρθε η εποχή του Γυμνασίου.
Εκείνο το μεγάλο κτίριο κοντά στην περιοχή της Αγίας Μαρίνας στην οδό Γρ. Αυξεντίου στέγαζε τότε τα εφηβικά μας όνειρα, τις λαχτάρες και τις χαρές μας.
Εκδρομή πηγαίναμε τακτικά στο “Τρύπιο Κατοστάρι“.
Το τελευταίο κτίριο που αφήναμε πίσω μας από την λεωφόρο Ειρήνης στην Ηλιούπολη για να ανεβούμε στο βουνό ήταν τότε αυτή η ταβέρνα.
Εκεί στους πρόποδες του Υμηττού κάτω από τα πεύκα, ξεχυνόμαστε σα μελίσσι και παρέες-παρέες συζητούσαμε ξένοιαστα.
Η περιοχή για ποδηλασίες ήταν συγκεκριμένη στην γειτονιά μου.
“Στις πολυκατοικίες” λέγαμε για ορθοπεταλιές.
Εννοούσαμε την περιοχή της κάτω Ηλιούπολης κοντά στον παλιό φούρνο του “Ντάβανου” που είχε γεμίσει τότε, θα ήταν το 1973 νομίζω, με τις μοναδικές για την περιοχή μας πολυκατοικίες.
Εκεί ανάμεσα στις νησίδες, τις πλατείες και τα οικόπεδα που έγιναν αργότερα τα πολυκλαδικά της Ηλιούπολης αναπνέαμε ελεύθερα κάνοντας σούζες και φρενάροντας.
Τα απογεύματα της Κυριακής ανηφορίζαμε στης Αντιγόνης. Το σπίτι της, ένα ωραίο υπερυψωμένο γωνιακό διώροφο, με κήπο, ήταν ο τόπος όπου συγκεντρωνόταν η παρέα της μεγαλύτερης αδελφής μου.
Εκεί επιμορφωνόμαστε μουσικά από το πικάπ του αδελφού της Δημήτρη που έπαιζε όλα τα τελευταία τζαζ κομμάτια ή από την παρέα του, που έπαιζε μπάσο και ηλεκτρική κιθάρα ξεκουφαίνοντάς μας.
Αξέχαστα θα μου μείνουν στο σπίτι τους τα Αποκριάτικα parties.
Τότε διασκεδάζαμε απλά σε φιλικά μας σπίτια με αυτοσχέδιες στολές, και με δίσκους βινυλίου των 45 και 33 στροφών.
Μαζευόμαστε λοιπόν μικροί-μεγάλοι και ξεφαντώναμε μέχρι το πρωί.
Μέχρι σήμερα καμμιά Αποκριά δεν ήταν τόσο αυθεντική και κεφάτη όσο εκείνες στα φιλικά μας Ηλιουπολίτικα σπίτια των “Αντυπαίων και Ξενικαίων” όπως τα λέει ακόμη και σήμερα η οικογένειά μου!
Τι να πρωτοθυμηθεί κανείς από τις ωραίες εκείνες εποχές στην Ηλιούπολη!
Τώρα πια αυτά μοιάζουν τόσο μακρινά.
Η Ηλιούπολη έχει από τότε αλλάξει.
Πολυκατοικίες ξεφύτρωσαν στη θέση των παλιών μονοκατοικιών.
Νέα καταστήματα και εμπορικά κέντρα, σχολεία και πλατείες, αντικατέστησαν τα οικόπεδα. Νέες συνοικίες δημιουργήθηκαν, η πόλη πυκνοκατοικήθηκε και γέμισε αυτοκίνητα.
Ακόμη και με την σημερινή όψη της θα παραμένει πάντα μια όμορφη πόλη με καλή ρυμοτομία, πλατείες και πράσινο.
Ακόμη και με την σημερινή της μορφή την αγαπώ γιατί κοντά της ξαναβρίσκω κάτι από την παλιά ευτυχία των παιδικών μου χρόνων!
Τίνα Κουτσουμπού
22 Μαΐου 2025
Η Τίνα Κουτσουμπού γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αθήνα, στην Ηλιούπολη.
Είναι απόφοιτος του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών.
Εργάσθηκε στην ΕΡΤ και στην Εμπορική Τράπεζα.
Ζει στην Καλαμάτα από το 1996.
Είναι μέλος της Π.Ε.Λ., της Εταιρίας Ελλήνων Λογοτεχνών και διετέλεσε γενική γραμματέας της Ένωσης Μεσσηνίων Συγγραφέων και υπεύθυνη δημοσίων σχέσεων.
Διηγήματά της βραβεύτηκαν σε πολλούς λογοτεχνικούς διαγωνισμούς στην Ελλάδα και στην Κύπρο.
Συμμετέχει στα συλλογικά έργα:
«Αθηναϊκό ημερολόγιο» 2012, 2013, 2014,2018,2019,
«Ημερολόγιο του Αρχιπελάγους» 2014, 2015 εκδ. Φιλιππότη,
Συλλογικό έργο: «Ο Ξένος» εκδ. OpenBooks, Hράκλειο Κρήτης 2016, «Κυπριακή Φιλολογική Πρωτοχρονιά 2018»του Ε.Π.Ο.Κ,
Συλλογικό έργο: «Λαθρόψυχοι, εκδ.24γράμματα, Αθήνα2018,
Συλλογικό έργο: «Το σχολείο» εκδ. OpenBooks, Ηράκλειο Κρήτης 2018,
Μεσσηνιακές Δημιουργίες» 2012, 2014, 2016, 2018, 2020, Επετειακοί τόμοι της Ένωσης Μεσσηνίων Συγγραφέων: «Από το 1821 στο 2021», εκδ. Καλλίεργον, Καλαμάτα 2021 και «Μνήμη και Ανανδημιουργία», εκδ. 24 γράμματα, Αθήνα 2022. Συλλογικό έργο 10 σύγχρονων Μεσσήνιων ποιητών» εκδ. 24 γράμματα Αθήνα 2022.
Άρθρα της δημοσιεύθηκαν στην Ένωση μη ημερησίων εντύπων, Αθήνα, στον ημερήσιο και περιοδικό Τύπο Καλαμάτας και Κορώνης, σε λογοτεχνικά περιοδικά έντυπης μορφής αλλά και ηλεκτρονικής, καθώς και σε λογοτεχνικά blogs.
Έχει εκδώσει τις συλλογές διηγημάτων:
-Ο καινούργιος κι επτά ακόμη διηγήματα, εκδ. Γαβριηλίδης 2015,
-Του καιρού γυρίσματα, εκδ. Διάνυσμα 2016,
-Ιστορίες του Νότου, εκδ. Μικρές εκδόσεις 2018.
-Το νερό που μ’ εκδικήθηκε εκδ. ΑΩ Αθήνα 2021.
-Τον τουριστικό οδηγό στα ελληνικά: Η Καλαμάτα στην τσέπη, Καλαμάτα 2019 και στα αγγλικά: Kalamata a pocket guide, εκδ. 24 γράμματα, Αθήνα 2020 καθώς και
-Χλομά βουνά, στ’ αχνάρια του Χρηστομάννου, ιστορικό μυθιστόρημα, εκδ. ΑΩ, Αθήνα 2023.