Η Νεφέλη Καλαντζή στο IANOS MAGAZINE | Αναδημοσίευση
Του Θανάση Πάνου*
Γνωρίστε τη Νεφέλη Καλαντζή, μια συγγραφέα που θα σας μαγέψει με τη λυρικότητα και τον ρομαντισμό των ιστοριών της, καθώς και με τον κρυμμένο δυναμισμό που τις διαπερνά. Γεννημένη στην Αθήνα το 1996, η Νεφέλη ακολούθησε μια πορεία γεμάτη τέχνη και δημιουργία. Σπούδασε φλάουτο και κλασικό τραγούδι στο Διεθνές Ωδείο Αθήνας, και από το 2018 διδάσκει μουσική σε ωδεία εντός και εκτός Αθηνών. Με την ευαισθησία και την αγάπη της για τη μουσική, έχει αγγίξει τις καρδιές των μικρών μαθητών της μέσα από τη μουσικοκινητική εκπαίδευση.
Η Νεφέλη δεν περιορίστηκε μόνο στη μουσική. Ως μέλος μουσικών σχημάτων και ορχηστρών, έχει κάνει τακτικές εμφανίσεις, προσφέροντας αξέχαστες μελωδικές εμπειρίες. Τα τελευταία χρόνια, η γοητεία του θεάτρου την κάλεσε κοντά του, και έτσι ασχολήθηκε με την υποκριτική, αναλαμβάνοντας επίσης τη μουσική επένδυση των παραστάσεων. Μέσα από αυτή την πολυδιάστατη καλλιτεχνική δραστηριότητα, βρήκε την έμπνευση να ασχοληθεί με τη συγγραφή.
Η πρώτη της απόπειρα, το αστυνομικό διήγημα “Κοιτάς αλλά δεν βλέπεις”, διακρίθηκε στον δέκατο διαγωνισμό των εκδόσεων Anima και περιλήφθηκε στη διηγηματική συλλογή “Αλχημείες”. Αυτή η αναγνώριση ήταν μόνο η αρχή για τη Νεφέλη, η οποία συνεχίζει να εξερευνά τη βαθιά ανθρώπινη ψυχοσύνθεση, τα τραύματα και τα πάθη που καθορίζουν τις σχέσεις μας.
Έχοντας παρακολουθήσει σεμινάρια ψυχολογίας και μελετώντας εις βάθος τις ανθρώπινες σχέσεις, η Νεφέλη προσεγγίζει τη συγγραφή με μια μοναδική ευαισθησία και κατανόηση. Το πρώτο της μυθιστόρημα, το οποίο πρόκειται να εκδοθεί από τις εκδόσεις Anima, δίνει έμφαση στη σκιαγράφηση των χαρακτήρων και τις δυναμικές των μεταξύ τους σχέσεων, ενώ θίγει σημαντικά κοινωνικά ζητήματα.
Η Νεφέλη Καλαντζή είναι μια καλλιτέχνης που συνδυάζει τη μουσική, το θέατρο και τη συγγραφή, δημιουργώντας έναν κόσμο γεμάτο μαγεία και συναίσθημα. Οι ιστορίες της είναι ένας ύμνος στην ανθρώπινη ψυχή, γεμάτες λυρισμό και ρομαντισμό, αλλά και μια κρυφή δύναμη που θα σας συναρπάσει. Αφήστε τον εαυτό σας να χαθεί στις σελίδες των βιβλίων της και να ανακαλύψει τη μαγεία της Νεφέλης.
Η συνέντευξη
Με αφορμή το βιβλίο της «Το μήλο της Έριδος» που κυκλοφορεί από την Anima Εκδοτική, συνομιλήσαμε με την Νεφέλη Καλαντζή για την εμβάθυνση στις ανθρώπινες σχέσεις, για τις προσωπικές της αναζητήσεις μέσα από την συγγραφή της ιστορίας, για την σχέση μας τα βιβλία και το διάβασμα στην Ελλάδα και πολλά ακόμα.
– Ποια ήταν η αφορμή για να γραφτεί «Το μήλο της Έριδος»;
Η ενασχόληση μου με το θέατρο στάθηκε η αφορμή να γραφτεί “Το μήλο της Έριδος”. Στα πλαίσια μιας άσκησης για τη προσέγγιση ενός χαρακτήρα έπρεπε να δημιουργήσω τη βιογραφία ενός χαρακτήρα. Πρωταγωνίστρια λοιπόν στην ιστορία μου ήταν Βικτωρία, μια γυναίκα που ζούσε στη Θεσσαλονίκη κατά τη διάρκεια του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου.
Μπήκα έτσι στη διαδικασία να περιγράψω τη ζωή και τα βιώματά της κι έπειτα να τα ενσαρκώσω εγώ η ίδια. Η ιστορία της με άγγιξε τόσο πολύ που με ενέπνευσε και αποφάσισα να γράψω αυτό το βιβλίο.
– Γιατί επιλέγεις ένα χωριό στην Βόρεια Ελλάδα μέσα στην δεκαετία του ‘60 ως φόντο της ιστορίας; Παίζει τον ρόλο της η διαχρονικότητα κάποιων κοινωνικών ζητημάτων;
Θα χρησιμοποιήσω ως απάντηση αυτό που μου είπε ένας από τους πρώτους αναγνώστες του βιβλίου “Θα μπορούσε η ίδια ιστορία να διαδραματίζεται σε κάποια συνοικία της Αθήνας στο σήμερα.“ Αυτός ήταν και ο λόγος που ήθελα το βιβλίο να λαμβάνει χώρα σε μια κλειστή κοινωνία και σε μια πλέον μακρινή εποχή από τη δική μας. Η αντίθεση αυτή υπερτονίζει τα κοινά θέματα που προκύπτουν. Από τη θέση της γυναίκας στη κοινωνία, θέματα που αφορούν τη μητρότητα, τη θρησκεία, τη δομή της οικογένειας και πολλά ακόμα .
– Τι είναι αυτό που σε γοητεύει και σε απογοητεύει καθώς εμβαθύνεις στις βίαιες εκφάνσεις των ανθρώπινων σχέσεων;
Κατά τον φιλόσοφο Σωκράτη κανένας δεν είναι κακός επειδή το θέλησε, αυτό είναι κάτι που έχω πάντα στο μυαλό μου όταν ακούω μια ιστορία. Από τη μια με θλίβει και με απογοητεύει το πως ένας άνθρωπος μπορεί να κάνει κακό σε έναν άλλον με τόσο μένος και σε έσχατες περιπτώσεις με τη χρήση κάθε μορφής βίας.
Από την άλλη μ’ αρέσει να ψάχνω τα αίτια που κρύβονται πίσω από τις πράξεις των άλλων, είναι σαν ένας γρίφος που ζητάει επίλυση. Προσπαθήσω να δω τα πράγματα από μια άλλη σκοπιά, να δικαιολογήσω και να βρω μια λογική εξήγηση. Μπορεί να μην τα καταφέρνω πάντα ή κάποιες πράξεις να μην σηκώνουν ελαφρυντικά, δεν παύει όμως να είναι μια διαδικασία που θεωρώ συνάμα απαραίτητη αλλά και γοητευτική.
Οι περισσότεροι χαρακτήρες στο βιβλίο μου κάνουν πράγματα τα οποία σαν Νεφέλη δεν επικροτώ ή έχω τελείως διαφορετική άποψη. Στην αρχή, παρότι είναι δημιουργήματά μου, δεν μου ήταν κανένας συμπαθής όμως εμβαθύνοντας στη ζωή τους, στις σκέψεις και τα κίνητρά τους, έφτασα στο σημείο να τους καταλάβω και να τους συμπονέσω.
– Στο βιβλίο οι πρωταγωνιστές περνούν από την συνύπαρξη στην απομόνωση και πάλι στην συμφιλίωση, κυρίως με τους ίδιους τους εαυτούς τους. Η σχέση μας με τους άλλους είναι στην πραγματικότητα η σχέση με τον εαυτό μας;
Οι χαρακτήρες στο “Μήλος της Έριδος” περνάνε μέσα από πολλές ψυχολογικές διακυμάνσεις και στάδια. Κάνουν λάθη, αγαπάνε, μισούν, τόσο τους γύρω τους όσο και τους εαυτούς τους. Ένα βασικό θέμα του βιβλίου είναι ότι για να καταφέρει κανείς να συγχωρέσει τον άλλο θα πρέπει πρώτα να ψάξει βαθιά μέσα του και να κατορθώσει να συγχωρέσει πρώτα τον εαυτό του. Πάντα η πιο εύκολη λύση είναι να κατηγορούμε τους γύρω μας όμως μέσα μας πάντα υπάρχει η αλήθεια. Το θέμα είναι αν επιλέγουμε να την αντικρίσουμε ή όχι.
– Τι είναι αυτό που εσύ η ίδια ήθελες να ανακαλύψεις μέσα από την γραφή μιας τέτοιας ιστορίας;
Όταν άρχισα να γράφω αυτό το βιβλίο δεν είχα κάτι συγκεκριμένο στο μυαλό μου, έναν σαφή σκοπό, η ιστορία εξελίχθηκε σχεδόν μόνη της. Άλλαξε πολλές φορές η πλοκή της για να φτάσει σε αυτό που έχουμε τώρα στα χέρια μας. Στην αρχή θεωρούσα ότι ό,τι έγραφα δεν είχε καμία σχέση ούτε με τη ζωή μου ούτε με τα βιώματά μου όμως στη πορεία ανακάλυψα πως έκανα λάθος. Δεν ταυτίστηκα πλήρως με κάποιο χαρακτήρα όμως μέσα από τους τρεις βασικούς ήρωες συνειδητοποίησα σταδιακά ότι εξέφραζα αναμνήσεις, ανάγκες και θέσεις που υπο άλλες συνθήκες δεν θα μπορούσα να αναπτύξω σε τέτοιο βαθμό.
Τότε κατάλαβα γιατί πολλοί συγγραφείς αναφέρονται στη συγγραφή ως το δικό τους τρόπο ψυχοθεραπείας, καθώς υπάρχει ένα αίσθημα κάθαρσις που είναι σπάνιο.
– Ποιο πιστεύεις ότι είναι το βασικότερο πρόβλημα στην σύγχρονη κοινωνία;
Ζούμε στη εποχή της εικόνας και πιστεύω ότι έχει προκληθεί μια σύγχυση στους ανθρώπους ανάμεσα στο φαίνεσθαι και το είναι. Έχουμε την ανάγκη να φαινόμαστε καλοί, προσιτοί, χαρούμενοι, δίκαιοι, κάνουμε τα πάντα για να χτίσουμε μια αψεγάδιαστη εικόνα ενώ ταυτόχρονα δυσκολευόμαστε να χτίσουμε βαθιές σχέσεις μεταξύ μας. Αισθάνομαι ότι σαν κοινωνία έχουμε στραφεί περισσότερο στον εαυτό μας και στο πως φαινόμαστε στους άλλους με αποτέλεσμα να χάνουμε τον δρόμο μας.
Μας είναι πιο εύκολο να κρίνουμε τους γύρω μας από το να αξιολογήσουμε τις πράξεις μας και να αμφισβητήσουμε τα πιστεύω μας. Μιλάμε καθημερινά για τη πολιτική ορθότητα και για την ενσυναίσθηση αλλά στην πραγματικότητα λίγοι είναι αυτοί που όντως τη διαθέτουν. Στρέφουμε το βλέμμα μας αλλού όταν καλούμαστε να πάρουμε θέση σε κάτι που δεν μας αφορά άμεσα ή μας φέρνει σε δύσκολη θέση. Ο ατομικισμός και τα φουσκωμένα εγώ δεν βοηθάνε καμία κοινωνία, αντιθέτως προκαλεί απομόνωση των μελών και την αίσθηση του ανικανοποίητου και ενός ακόρεστου κενού.
– Στην χώρα μας δεν έχουμε και τόσο καλή σχέση με το διάβασμα και τα βιβλία. Πιστεύεις ότι θα άλλαζαν κάπως τα πράγματα αν ενδιαφερόμασταν περισσότερο για την λογοτεχνία σε κοινωνικό επίπεδο;
Σε μια κοινωνία που η καθημερινότητα τρέχει με φρενήρης ρυθμούς η λογοτεχνία όπως και γενικότερα οι τέχνες είναι κάτι προαιρετικό, ένα χόμπι πολυτελείας. Ένα μεγάλο μέρος του κόσμου αδιαφορεί ή δεν προλαβαίνει να ασχοληθεί με πράγματα που δεν έχουν κάποιο χρηστικό, απτό χαρακτήρα. Στις μέρες μας έχουμε ανάγκη για γρήγορο και εύκολο αποτέλεσμα όμως καμία καινοτομία, καμία ιδέα δεν έγινε στο πόδι. Κάθετι που αξίζει και πηγαίνει το κόσμο ένα βήμα μπροστά απαιτεί χρόνο και αφοσίωση. Το διάβασμα ενός βιβλίου χρειάζεται πολύ περισσότερο χρόνο για να διαβαστεί και να αφομοιωθεί από ένα σύντομο βίντεο το οποίο πριν προλάβει να “κάτσει” η πληροφορία θα έχει ήδη έρθει το επόμενο και πάει λέγοντας.
Πιστεύω πως αν όντως ενδιαφερόμασταν περισσότερο για τη λογοτεχνία θα δίναμε μια ευκαιρία στον εαυτό μας να αποδράσει από τον μικρόκοσμο του και να διευρύνει τόσο τους πνευματικούς του ορίζοντες, όπως επίσης να ανακαλύψει και άλλες πτυχές της προσωπικότητάς του μέσα από φανταστικούς και μη χαρακτήρες που ζωντανεύουν μέσα από τις σελίδες των βιβλίων.
Η τέχνη έχει τη δύναμη να αλλάξει το κόσμο, αρκεί να της δώσουμε την ευκαιρία.
– Πώς ξεκινάει η ενασχόλησή σου με το γράψιμο;
Η συγγραφή ήταν ένα κομμάτι που πίστευα ότι δεν θα μπορούσα να καταπιαστώ, μου φαινόταν εξαιρετικά περίπλοκο και δύσκολο να αποτυπώσω μια ιδέα, μια ιστορία στο χαρτί. Μεγάλωσα μέσα στη μουσική και έμαθα να εκφράζομαι με άλλους τρόπους, πιο έμμεσους. Το γράψιμο κατά κάποιο τρόπο με τρόμαζε, καθώς πιστεύω πως ό,τι αποτυπώνεται γραπτώς παύει να είναι μια αφηρημένη ιδέα. Αποκτά μορφή, υπόσταση και ένας μέρος του εαυτού σου βρίσκεται εκτεθειμένο στη κρίση του κόσμου.
Αφορμή στάθηκε ο σύζυγος μου, Σωκράτης Σίδερης, ο οποίος ασχολείται χρόνια με τη συγγραφή. Με παρακίνησε να γράψουμε μαζί ένα διήγημα μυστηρίου το οποίο διακρίθηκε στα πλαίσια ενός διαγωνισμού διηγήματος και ποίησης των εκδόσεων Άνιμα. Η διαδικασία της συγγραφής με έκανε να αναθεωρήσω και αυτό που στα μάτια μου έμοιαζε άπιαστο και τρομακτικό απέκτησε ξαφνικά μια ιδιαίτερη γοητεία.
Πάντα μου άρεσε να ανακαλύπτω καινούρια πράγματα, νέους τρόπους έκφρασης και κατανόησης του κόσμου. Από τη μουσική, στο θέατρο και από το θέατρο στη συγγραφή. Κάθε δρόμος είναι διαφορετικός όμως η τέχνη είναι μία και έχει το τρόπο να απαλύνει πληγές, να πάρει θέση σε ζητήματα τόσο κοινωνικά όσο και ατομικά ενώ παράλληλα κάνει τη πραγματικότητα πιο υποφερτή.
– Ποιες είναι οι βασικές σου λογοτεχνικές επιρροές;
Πάντα μου άρεσαν τα βιβλία ηθογραφικού και ψυχογραφικού χαρακτήρα. Με συναρπάζουν οι ιστορίες που έχουν επίκεντρο τα ανθρώπινα πάθη, τα διλήμματα και τις αποφάσεις που έχει να πάρει κάθε άτομο στη ζωή του.
«Το πορτραίτο του Ντόριαν Γκρέυ» του Όσκαρ Ουάιλντ , «Ένας καλός γιός» του Πασκάλ Μπρύκνερ και «Το αμάρτημα της μητρός μου» του Γεώργιου Βιζυηνού ήταν έργα που με προβλημάτισαν βαθιά και διαμόρφωσαν σε ένα σημαντικό βαθμό το τρόπο που σκέφτομαι. Παρότι κάθε συγγραφέας έρχεται από μια διαφορετική εποχή, χώρα και κοινωνία τα θέματα που πραγματεύονται είναι διαχρονικά και αναλύουν εις βάθος την πολυπλοκότητα της ανθρώπινης φύσης.
– Έχεις ήδη κάτι επόμενο στα σκαριά;
Τη δεδομένη στιγμή υπάρχουν κάποιες ιδέες τις οποίες θα ήθελα να αναπτύξω, παρ’ όλα αυτά θεωρώ ότι “Το μήλο της Έριδος” λόγω της πρόσφατης κυκλοφορίας του, τον Δεκέμβρη του 2024, δεν έχει ολοκληρώσει ακόμα τον κύκλο του, επομένως θέλω να δώσω όλη μου τη προσοχή σε αυτό πριν ξεκινήσω κάτι καινούργιο.
– Κάποια αγαπημένη φράση που σε ακολουθεί πάντα και παντού;
“Και αυτό θα περάσει”. Από την ιστορία του κυκλοθυμικού βασιλιά από το βιβλίο “Να σου πω μια ιστορία” του Χόρχε Μπουκάι. Είναι μια ατάκα που τη χρησιμοποιώ στη ζωή μου όσο και σαν συμβουλή για όποιον την έχει ανάγκη. Τη πρώτη φορά που διάβασα αυτή τη φράση μου έβγαλε ένα αίσθημα ματαιότητας και μου φάνηκε κάπως μοιρολατρική. Με τον καιρό όμως πήρε μια διαφορετική ερμηνεία που μου έβγαλε περισσότερο νόημα. Όλα είναι παροδικά στη ζωή και είτε νιώθεις ότι ο ενθουσιασμός σε παρασέρνει είτε ότι η θλίψη, η απώλεια ή ο θυμός είναι ένας ατέρμονος κύκλος γεμάτος πόνο, στη πραγματικότητα όλα περνάνε ή τουλάχιστον κατευνάζονται.