Κριτική Ιάκωβος Γωγάκης
Ο Ιρανός σκηνοθέτης Μοχάμαντ Ρασούλοφ, γνωστός για την αμείλικτη κριτική του κατά του θεοκρατικού καθεστώτος της χώρας του, επιστρέφει με την ταινία «Ο Σπόρος της Ιερής Συκιάς», ένα κατηγορητήριο ενάντια στη θεσμοθετημένη καταπίεση και την αποσάθρωση της κοινωνικής συνοχής στο Ιράν.
Μέσα από ένα άγριο οικογενειακό δράμα, ο Ρασούλοφ καταγράφει τη βαθιά διάβρωση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, χρησιμοποιώντας την ταινία ως καθρέφτη μιας χώρας που ακροβατεί ανάμεσα στην παράδοση και την επανάσταση.
Η ιστορία ακολουθεί τον Ιμάν, έναν φιλόδοξο δικηγόρο που προάγεται σε ανακριτή στο Επαναστατικό Δικαστήριο της Τεχεράνης.
Ο ρόλος του, όμως, απαιτεί από αυτόν να υπογράφει θανατικές ποινές χωρίς να εξετάζει τα αποδεικτικά στοιχεία, προκαλώντας μια ηθική σύγκρουση που απειλεί να καταστρέψει τόσο τη συνείδησή του όσο και την οικογένειά του.
Η σύζυγός του, Ναζμέχ, παλεύει να διατηρήσει την ισορροπία ανάμεσα στις φιλοδοξίες του συζύγου της και την επιθυμία της για μια ήρεμη ζωή, ενώ οι δύο κόρες τους, Ρεζβάν και Σάνα, αντιπροσωπεύουν μια νέα γενιά που αμφισβητεί τις αξίες και τις πρακτικές του καθεστώτος.
Ο Ρασούλοφ ένας σκηνοθέτης – και άνθρωπος – με άπλετο χιούμορ, πλέον βλέπει μόνο τη δυστυχία και την οργή και είναι λογικό, έχει υποστεί τα πάνδεινα.
Οι χαρακτήρες του, βρίσκονται σε συνεχή ηθική κρίση, με τον Ιμάν να αγωνίζεται ανάμεσα στην επαγγελματική του πίστη και την εσωτερική του ενοχή.
Σε μια χαρακτηριστική σκηνή, ο Ιμάν προσπαθεί να εξηγήσει στη Ναζμέχ τη λογική πίσω από τις ενέργειές του, μόνο για να δεχθεί την οργισμένη αντίδρασή της: «Τι είδους πατέρας είσαι που υπογράφες τη θανάτωση άλλων πατεράδων;»
Παράλληλα, η ταινία εξερευνά τις συνέπειες της πολιτικής βίας μέσα από τα μάτια των παιδιών.
Σε μια άλλη σκηνή, η Σάνα επιστρέφει από το σχολείο και αντικρίζει τις διαδηλώσεις στους δρόμους.
Το βλέμμα της, γεμάτο δέος και φόβο αντανακλά τον τρόπο που η νεολαία βλέπει την καταπίεση, όχι απλώς ως αφηρημένη ιδέα, αλλά ως απειλή που διαπερνά την καθημερινότητά της. Η ενσωμάτωση πραγματικών πλάνων από τις διαδηλώσεις, προσδίδει έναν ωμό ρεαλισμό στην αφήγηση.
Η ταινία, δεν είναι “το αριστούργημα” που πολλοί θα ανέμεναν.
Παρότι φέρει έντονη πολιτική βαρύτητα, οι ελλείψεις και οι αδυναμίες της είναι εμφανείς.
Το μήνυμά της – και η προφανής ανάγκη του σκηνοθέτη να εκφραστεί καταγγέλλοντας το ιρανικό καθεστώς – υπερισχύει της δραματουργικής εξέλιξης, γεγονός που επηρεάζει την ισορροπία της αφήγησης.
Ορισμένες σκηνές μοιάζουν υπερβολικά διδακτικές και μονόπλευρες.
Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η σκηνή της ανάκρισης των κορών του Ιμάν, όπου ο ίδιος τις αντιμετωπίζει ως κατηγορούμενες, φτάνοντας να τις εξετάζει σαν να πρόκειται για πολιτικούς κρατούμενους.
Η σκηνή μπορεί να είναι φορτισμένη συναισθηματικά και κουβαλάει τρομερή ένταση, από την άλλη, επαναλαμβάνει το μοτίβο της εσωτερικής οικογενειακής σύγκρουσης χωρίς να προσφέρει ουσιαστικά νέα προοπτική στην εξέλιξη της ιστορίας.
Αντί να προωθεί τη δραματουργία, λειτουργεί περισσότερο ως υπενθύμιση της καταπίεσης που ασκεί το καθεστώς σε όλα τα επίπεδα της κοινωνικής ζωής.
Επιπλέον, η διάρκεια της ταινίας, που φτάνει τα 166 λεπτά, είναι αδικαιολόγητα μεγάλη.
Αν και ο Ρασούλοφ επιδιώκει να εμβαθύνει στους χαρακτήρες και στις πολιτικές και κοινωνικές προεκτάσεις της ιστορίας, πολλές σκηνές θα μπορούσαν να είναι πιο συνοπτικές.
Η ταινία “Ο Σπόρος της Ιερής Συκιάς” προβάλλεται από την Πέμπτη 19/12 στους κινηματογράφους
ΠΗΓΗ