Ένα ενδιαφέρον κείμενο της συμπολίτισσας κ. Μαρίας Βιτωράκη, Χημικού Μηχανικού MSc, με χρήσιμες ιδέες και προτάσεις για το πώς μπορεί να οργανωθεί και να λειτουργήσει σε μικρή κλίμακα, σε επίπεδο γειτονιάς, ένα πρόγραμμα μείωσης παραγωγής απορριμμάτων και να αυξηθεί η διαλογή στην πηγή με την συλλογή βιοαποβλήτων και ανακυκλώσιμων συσκευασιών από τους ίδιους τους κατοίκους. Μια φιλόδοξη, νέα δράση που δίνει κεντρικό ρόλο και ευθύνη στον πολίτη για την επίλυση του προβλήματος των σκουπιδιών στην πόλη μας, που βασίζεται στην απαραίτητη συνεργατική δράση των γειτόνων.
Η αρχή ήδη έγινε με την πρώτη συνάντηση που πραγματοποιήθηκε με την υποστήριξη της Δημοτικής κίνησης “ΗΛΙΟΥ-πόλις Ανθρώπινη Πόλη” και του επικεφαλής της Θοδωρή Παπαδάτου, σε συνθήκες έντονου καύσωνα και σύντομα θα συνεχιστεί στις γειτονιές της πόλης.
Διαβάστε ολόκληρη την πρόταση:
Παίρνουμε την κατάσταση στα χέρια μας
Πρωτοβουλία γειτονιάς για τη μείωση των απορριμμάτων
Την Τετάρτη 12 Ιουνίου, πραγματοποιήθηκε μια αρχική συζήτηση για τη διαχείριση των απορριμμάτων, στο πάρκο Θράκης και Ηρώων Πολυτεχνείου, με τη συμμετοχή και υποστήριξη της Δημοτικής κίνησης “ΗΛΙΟΥ-πόλις Ανθρώπινη Πόλη” και του επικεφαλής της κίνησης Θοδωρή Παπαδάτου.
Θα διοργανωθούν σύντομα και άλλες εκδηλώσεις, ώστε να συζητηθεί σε βάθος το πρόβλημα και να βρεθούν οι καλύτερες πρακτικές λύσεις. Ευχαριστούμε πολύ όσες και όσους παρευρέθηκαν, παρά τον καύσωνα που επικρατούσε στην πόλη.
Η συγκεκριμένη πρωτοβουλία είναι μια φιλόδοξη, νέα δράση που δίνει κεντρικό ρόλο και ευθύνη στον πολίτη για την επίλυση του προβλήματος των σκουπιδιών στην πόλη μας. Σχεδιάζεται και μπορεί να λειτουργήσει σε μικρή κλίμακα, σε επίπεδο γειτονιάς, καλύπτοντας περίπου 40-50 κατοικίες. Ο καινοτόμος χαρακτήρας της σχετίζεται με την μικρή της κλίμακα και με την απαραίτητη συνεργατική δράση, ενισχύοντας τον δεσμό μεταξύ των γειτόνων που τόσο λείπει σήμερα. Αν δεν υπάρξει συνεργασία το πρόγραμμα αυτό δεν μπορεί να πετύχει τον φιλόδοξο στόχο του που είναι η μείωση των σκουπιδιών που συλλέγονται σήμερα στον πράσινο κάδο και οδηγούνται σε ταφή, κατά 80% μέσα σε ένα χρόνο.
Στη συνέχεια περιγράφουμε την δομή και οργάνωση του προτεινόμενου προγράμματος για μείωση παραγωγής απορριμμάτων και κατακόρυφη αύξηση της διαλογής στην πηγή με την συλλογή βιοαποβλήτων και ανακυκλώσιμων συσκευασιών από τους ίδιους τους κατοίκους.
Τοπική Δράση με την υποστήριξη της γειτονιάς – ανάληψη ευθύνης
Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία για τον Δήμο Ηλιούπολης, η χωριστή συλλογή και ανακύκλωση υλικών κυμαίνεται σε πολύ χαμηλά επίπεδα, της τάξης του 4-5% των παραγόμενων απορριμμάτων, ενώ θα έπρεπε να πλησιάζουμε το 50%, σύμφωνα με το τοπικό δημοτικό σχέδιο.
Πληρώνουμε κάθε χρόνο δύο εκατομμύρια διακόσιες χιλιάδες ευρώ για την ταφή ενός τεράστιου όγκου απορριμμάτων, ενώ συγχρόνως επιβαρύνεται η υγεία μας και το περιβάλλον.
Στις γειτονιές μας συσσωρεύονται υλικά όπως μπάζα από οικοδομές, κλαδέματα από κήπους, στρώματα σωριασμένα στο πεζοδρόμιο, κάθε λογής έπιπλα, ακόμη και ηλεκτρικές συσκευές. Οι κάτοικοι αγανακτούν με τη δημοτική αρχή που «δεν τα μαζεύει», η διοίκηση του Δήμου τα βάζει με τους δημότες που δεν συμμορφώνονται με τους κανονισμούς και αποθέτουν ανεπιθύμητα υλικά σε λάθος σημεία. Όλοι μαζί τα βάζουν με την κεντρική διοίκηση που υπο-χρηματοδοτεί τις υπηρεσίες και υποδομές καθαριότητας. Τελικά είμαστε εγκλωβισμένοι σε ένα φαύλο κύκλο, αφού δεν είναι ξεκάθαρες οι ευθύνες και ο ρόλος της δημοτικής αρχής και των δημοτών.
Με το πρόγραμμα αυτό αποφασίζουμε να αναλάβουμε δυναμική πρωτοβουλία για τη αλλαγή στον τρόπο που παράγουμε και διαχειριζόμαστε τα απορρίμματα, στην καθημερινότητα μας, για να βελτιώσουμε άμεσα τη γειτονιά μας και να ανοίξουμε το δρόμο για μια όμορφη και λειτουργική πόλη.
Τι δράσεις θα περιλαμβάνει το πρόγραμμα:
- Θα μειώσουμε τα καθημερινά μας απορρίμματα με καλύτερες επιλογές σε αγορές και κατανάλωση (πρόληψη). Για παράδειγμα, δημιουργούμε κατάλογο καλών πρακτικών για να μειώσουμε τα απόβλητα τροφίμων. Εφαρμόζουμε πρακτικές λύσεις με σωστό προγραμματισμό στις αγορές μας, ώστε να αγοράζουμε μόνο όσα χρειαζόμαστε, κάνουμε σωστή αποθήκευση (ώστε να μην χαλάνε τα τρόφιμα), προετοιμάζουμε όσο φαγητό χρειάζεται η οικογένεια και όχι παραπάνω, καταναλώνουμε τα τρόφιμα εγκαίρως, πριν τη λήξη.
Στο πρόγραμμα πρόληψης αποβλήτων τροφίμων ακολουθούμε τα καλά παραδείγματα από άλλους Δήμους, όπως ο Δήμος Χαλανδρίου.
Αντίστοιχες πρακτικές θα εφαρμόσουμε και για τα απορρίμματα συσκευασιών, ιδίως για τα πλαστικά μιας χρήσης τα οποία έχουν μεγάλο περιβαλλοντικό/κλιματικό αποτύπωμα και επιπτώσεις στην υγεία μας. Οι παραπάνω επιλογές θα μας βοηθήσουν να μην δημιουργούμε μεγάλη ποσότητα απορριμμάτων στο σπίτι (πρακτικές πρόληψης). - Δημιουργία πλατφόρμας ανταλλαγής χρήσιμων αντικειμένων για όλη τη γειτονιά. Η πλατφόρμα ανταλλαγής έχει στόχο να ανταλλάσσονται χρήσιμα αντικείμενα όπως έπιπλα, παιγνίδια, βιβλία, ρούχα, ηλεκτρικές συσκευές, μαγειρικά σκεύη και ό,τι άλλο από τους κατοίκους της γειτονιάς και να επαναχρησιμοποιούνται. Η πλατφόρμα μπορεί να είναι μια σελίδα στο facebook, με μέλη όλους τους κατοίκους της γειτονιάς.
- Διαλογή στην πηγή και χωριστή συλλογή σε σακούλες ή μικρούς οικιακούς κάδους διαφορετικού χρώματος για τα εξής υλικά:
– χαρτί και χαρτόνι. Οδηγείται στον κάδο 1100 λίτρων, με το κίτρινο καπάκι, που παρέχει ο δήμος
– σύνθετες συσκευασίες από γάλα, αναψυκτικά (τετραπακ), οδηγούνται στον μπλε κάδο που παρέχει η ΕΕΑΑ
– πλαστικά μπουκάλια από νερό, αναψυκτικά, γάλα, απορρυπαντικά οδηγούνται στο σπιτάκι ανταποδοτικής ανακύκλωσης
– υπόλοιπες πλαστικές συσκευασίες οδηγούνται στον μπλε κάδο
– μεταλλικές συσκευασίες από αλουμίνιο και λευκοσίδηρο, από μπύρες, αναψυκτικά, γάλα, κονσέρβες οδηγούνται στο σπιτάκι ανταποδοτικής ανακύκλωσης
– γυάλινες συσκευασίες οδηγούνται στο σπιτάκι ανταποδοτικής ανακύκλωσης ή στον μπλε κώδωνα που παρέχει η ΕΕΑΑ
Το παραπάνω πρόγραμμα θα οργανωθεί με ευθύνη της επιτροπής γειτονιάς που θα αποτελείται από τρία άτομα και θα αντικαθίσταται σε διάστημα 2- 3 μηνών. Η χωριστή συλλογή της κάθε κατηγορίας ανακυκλώσιμων υλικών θα γίνεται μια καθορισμένη ημέρα της εβδομάδας, κατά την οποία ο κάθε κάτοικος θα βγάζει έξω από την πόρτα του σπιτιού του τον αντίστοιχο κάδο. Στη συνέχεια, τα διαχωρισμένα υλικά θα συγκεντρώνονται με ευθύνη της επιτροπής γειτονιάς και θα οδηγούνται είτε προς πώληση στα σπιτάκια ανταποδοτικής ανακύκλωσης (με κέρδος 1 ευρώ/33 συσκευασίες) είτε στον καθορισμένο κάδο που παρέχει ο Δήμος. Δηλαδή στον κάδο με το κίτρινο καπάκι για το χαρτί/χαρτόνι, στον μπλε κάδο για τις λοιπές σύνθετες και πλαστικές συσκευασίες, στον γυάλινο κώδωνα για γυάλινες συσκευασίες.
Το κύριο πλεονέκτημα αυτού του προγράμματος είναι ότι θα υπάρχουν έσοδα για τη γειτονιά από την ανταποδοτική ανακύκλωση. Αυτά τα χρήματα μπορούν να διατεθούν είτε σε γείτονες μας που χρειάζονται στήριξη, είτε σε έργα αναβάθμισης γειτονιάς, όπως για παράδειγμα βελτίωση των χώρων πρασίνου, πεζοδρόμια, άλλες υποδομές για ΑΜΕΑ κ.α.
Επίσης θα υπάρχει πρόβλεψη για τα εξής:
– υφάσματα, ρούχα, παπούτσια/τσάντες, μικρές βαλίτσες
– μικρές ηλεκτρικές/ηλεκτρονικές συσκευές.
Τα υφάσματα και ρούχα οδηγούνται στους ειδικούς κάδους της RECYCOM.
Οι ηλεκτρικές συσκευές οδηγούνται για ανακύκλωση σε καταστήματα πώλησης ηλεκτρικών συσκευών.
- Διαλογή στην πηγή και χωριστή συλλογή βιοαποβλήτων δηλαδή των αποβλήτων τροφίμων και κλαδεμάτων κήπων
Ο στόχος μας είναι σε διάστημα 3-6 μηνών να συλλέγουμε χωριστά περίπου τα μισά από τα βιοαπόβλητα της γειτονιάς και σε διάστημα ενός έτους να συλλέγουμε χωριστά στον καφέ κάδο το 80-90% των βιοαποβλήτων μας. Τα οργανικά απόβλητα τροφίμων σε κάθε σπίτι θα συλλέγονται στο ειδικό καφέ καδάκι 20 λίτρων που θα μας παρέχει δωρεάν ο Δήμος. Το καδάκι θα αδειάζει στον μεγάλο κάδο 1100 λίτρων από κάθε κάτοικο, με χρήση ειδικού κλειδιού, όπως κάνουν σήμερα πολλοί Δήμοι.
Συγχρόνως, μπορούμε να εξετάσουμε τη διαχείριση των κλαδεμάτων εφαρμόζοντας διάφορες λύσεις, όπως τοπική κομποστοποίηση στο πάρκο γειτονιάς ή σε κήπους, με χρήση κλαδοτεμαχιστή και κομποστοποιητή. Τα κλαδέματα αποτελούν μεγάλο πρόβλημα για τις γειτονιές μας και θα πρέπει η αποκομιδή τους να γίνεται με τηλεφωνικό ραντεβού με την υπηρεσία του Δήμου, ενώ δεν επιτρέπεται η απόθεση τους σε πεζοδρόμια.
- Για τα μπάζα (ΑΕΚΚ) θα γίνεται αποκομιδή από την Δημοτική υπηρεσία με τηλεφωνικό ραντεβού και χωρίς να γίνεται απόθεση των αποβλήτων στο πεζοδρόμιο, αλλά μόνο μέσα στον ιδιωτικό χώρο. Ομοίως και για τα παπλώματα, αν δεν αξιοποιούνται μέσω της πλατφόρμας ανταλλαγής. Σύντομα θα δημιουργηθεί πιστοποιημένος φορέας για τη συλλογή των παπλωμάτων και ανακύκλωση τους.
- Τα έπιπλα που δεν μπορούν να επαναχρησιμοποιηθούν στη γειτονιά μπορούν να χαρίζονται στην οργάνωση ΡΕΤΟ.
Απαραίτητη είναι και η καμπάνια ενημέρωσης – ευαισθητοποίησης όλης της γειτονιάς με τη μέθοδο πόρτα-πόρτα. Η επιτροπή γειτονιάς θα αναλάβει την ευθύνη της ενημέρωσης.
Μπορεί να προβλέπεται και ειδική αντιμετώπιση των τοπικών σχολικών γιορτών και εκδηλώσεων, με τον κανονισμό διαχείρισης απορριμμάτων και ειδικές συμφωνίες με διοργανωτές. Στόχος είναι τόσο η πρόληψη αποβλήτων (π.χ. με αποφυγή αντικειμένων μιας χρήσης) όσο και η χωριστή συλλογή ανακυκλώσιμων και οργανικών αποβλήτων
Επίσης προτείνεται μια τοπική συμφωνία συνεργασίας με μικροεπαγγελματίες π.χ ξυλουργούς ή τεχνίτες για την ενίσχυση της επιδιόρθωσης, επισκευής, επαναχρησιμοποίησης αντικειμένων που συλλέγονται στη γειτονιά, όπως έπιπλα ή ηλεκτρικά είδη. Με τον τρόπο αυτό δημιουργούνται θέσεις εργασίας και οι δημότες ωφελούνται γιατί αγοράζουν τα επιδιορθωμένα είδη σε χαμηλότερες τιμές.
Με τα παραπάνω θεωρούμε ότι μπαίνουν σωστές βάσεις για ολοκληρωμένη διαχείριση των απορριμμάτων και την βελτίωση της ποιότητας ζωής στη γειτονιά μας!
Για τη συγγραφή του προγράμματος:
Μαρία Βιτωράκη, χημικός μηχανικός MSc. mvitor@acg.edu